Fizyka dla każdego

Droga Małgosiu,

odpowiadając dokladniej na Twoje pytanie, takimi słowa, które sprawiają kłopot są: energia, siła, moc .W języku potocznym oznaczają one mniej więcej to samo: "Niech moc będzie z tobą! Mówi Jedi do Jodi¹ w "Gwiezdnych wojnach". 

W fizyce te słowa należy dokładnie rozróżniać:   

1. Kiedy mówię o sile, proszę ucznia, aby popychał szafę, albo jeszcze lepiej ścianę. "I co, udało się przepchnąć?" -"Nie". "A siłą działałeś, prawda?"

Do mierzenia sił służy "siłomierz". Siłę mierzymy w newtonach, po polsku niutonach.

  Siłomierze z zestawu do elektromagnetyzmu ZDF UMK.

2. Kiedy mówię o energii, podnoszę ucznia na stół, sapiąc przy tym, bo się "napracowałem". Ale teraz uczeń może zeskoczyć, bo ma energię.

Po czym proszę o wyjęcie z toreb, kto ma co jedzenia. "Co tam te wasze ciasteczka zawierają?" -"Cukier, tłuszcż i... " I co? Co tam pisze? "kilojioule"  A co to jest?  Jecie i nie wiecie? A może to jakaś trucizna? -"Nie! to energia!" I wyście się tego najedli? Teraz już jest jasne, dlaczego tak rozrabiają! Mają za dużo energii"  [I to jest poprawne użycie słowa energia.]

Dla pokazania, jak mierzy się energię mam specjalną zabawkę - wrzutkę [kupioną w Kaiserslautern, w sklepie na placu w centrum, 55 euro, ale wartość dydaktyczna jest znacznie większa]. 

Im więcej energii nadamy kulce, tym wyżej ona doleci. Energię "wrzutu" nazywamy energią ruchu, czyli kinetyczną, a energię wysokości, energią potencjalną, bo potencjalnie można spaść. 

3. I wreszcie moc to jest ilość zużywanej (albo dostarczanej) energii w jednostce czasu. Aby pociągnąć ciężarówkę, silnik musi mieć większą moc niż silnik samochodu osobowego. 

Moc jest zapisana na każdym czajniku elektrycznym, lub grzejniku. Moc 2000 W to dużo, lepiej włączać termowentylator na mniejszą moc, bo kable mogą się zagrzać i wybuchnie pożar. [= kompetencja społeczna]

Magłosiu, jeszcze raz pomyślności w Nowym, 2019 Roku!

Grzegorz

Czytaj więcej:

1. Pinwiny Zosi, czyli o energii potencjalnej  (Zosia w tym roku zdaje maturę, składamy jej najlepsze życzenia!]

2. Dzienniczek gimnazjalisty: Enegia i moc

3. Dla nauczycieli: jak wprowadzić pojęcie energii poprzez interaktywną lekcję o spadaniu ciał - wykład prof. G. Karwasz na konferencji dydaktyki fizyki GIREP 2011 w Finlandii

¹ Chyba nie Jedi i nie Jodi, ale te słowa nie należą do fizyki,