Fizyka dla każdego

5 lipca 2016 tuż przed godziną 7 sonda Juno weszła na orbitę wokół Jowisza. Dzięki niej możliwe będą badania zjawisk przybiegających na tej planecie, co przybliży nas do zrozumienia, w jaki sposób powstają systemy planetarne.

Sonda wyruszyła w drogę w sierpniu 2011 roku i po pokonaniu prawie 3 mld kilometrów dotarła do Jowisza.

5 lipca rano był momentem krytycznym misji. Sonda na pewien czas włączyła swój silnik główny, aby spowolnić swój ruch i bezpiecznie wejść na orbitę Jowisza. Gdyby silnik pracował odrobinę za długo lub za krótko, sonda oddaliłaby się od planety lub mogłaby spłonąć w jej atmosferze.

Problem w tym, że Jowisz jest tak daleko od Ziemi, że przesłanie sygnału radiowego na tę odległość zajmuje 48 minut. Kontrolerzy misji nie mieliby więc czasu, żeby w razie problemów odpowiednio zareagować (kolejne 48 milut). 

Sonda Juno

Jowisz znajduje się ponad 5 razy dalej od Słońca niż Ziemia i dlatego w celu dostarczenia instrumentom sondy odpowiedniej ilości energii została ona wyposażona w odpowiedniej wielkości baterie słoneczne (patrz rysunek powyżej)

Orbiter przebada największą planetę Układu Słonecznego dokładniej, niż wszystkie poprzednie sondy (ma dokładniejsze instrumenty, jego orbita jest niższa). Będzie badał m. in. skład i strukturę atmosfery Jowisza, pole magnetyczne tej planety (ze szczególnym uwzględnieniem obszarów okołobiegunowych) oraz pole grawitacyjne (może uda się stwierdzić, czy Jowisz ma gęste jądro).

Badania Jowisza będa możliwe dzięki 9 urządzeniom, w jakie wyposażona jest sonda. Są to:

1. System telekomunikacyjny sondy.
2. Magnetometr.
3. Radiometr mikrofal.
4. Detektor jonów.
5. Instrument do badania rozkładu zórz polarnych.
6. Odbiornik fal radiowych.
7. Spektrograf obrazujący w ultrafiolecie.
8. Istrument obrazujący w podczerwieni.
9. Kamera.

Sercem sondy jest tytanowa skrzynka o wymiarach 0,8 m × 0,8 m × 0,6 m, w której znajduje się większość elektroniki jej instrumentów. Skrzynka zabezpiecza instrumenty orbitera przed zbyt dużym promieniowaniem jonizującym.

Orbita, na której znajduje się sonda od 5 lipca 2016 jest dopiero jej wstępną orbitą. Zostanie na niej przez 106 dni, podczas których zostaną dokładnie przetestowane jej instrumenty. Następnie stopniowo Juno zbliży się do Jowisza i na orbitach badawczych (wg. planu od 9 listopada 2016) zacznie badać tą piękną planetę. 

Eksperymenty będą trwać przez prawie rok. Po tym czasie 11 pażdziernika 2017 sonda zostanie skierowana w kierunku Jowisza, gdzie spłonie w górnych warstwach atmosfery.

Bardziej szczegółowe informacje dostępne są na stronie misji. 

Aluminiowe figurki Lego, które znalazły się na pokładzie sondy
 

Kolejna misja w kierunku Jowisza (Jupiter Icy Moon Explorer - JUICE) planowana jest na 2022 rok. Przebada trzy księżyce: Ganimedesa, Kallisto i Europę. Będzie wykrywała na nich płynną wodę i badała czy może występować w niej życie.

Opracowanie: KS16 na podstawie NASA