18. Piknik Naukowy
Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik

Pokaz 1

Dylatacja i strzałka czasu

Na tempo upływu czasu ma wpływ między innymi pole grawitacyjne oraz prędkość układu odniesienia, w którym czas jest mierzony. Przesunięcie grawitacyjne w doświadczeniu Rebka-Pound jest równoważne, w znaczeniu ogólnej teorii względności, przesunięciu związanemu z ucieczką galaktyk.

Doświadczenia, które zostaną zaprezntowane podczas Pikniku:

1) w okularach grawitacyjnych pokazane zostaną linie widmowe helu i wyjaśnione będzie, że położenie linii jest podstawą metody pomiarowej w ww. doświadczeniu.

2) efekt przesunięcia częstotliwości, czyli efekt Dopplera, pokażemy w sposób akustyczny za pomocą kuli i źródła dźwięku. Uczestnicy bawiąc się przesyłają między sobą z dużą szybkością kulę i generator pisku na dwóch równoległych sznurach o długości 5 metrów. Demonstrujemy uczestnikom w ten sposób efekt Dopplera przy zbliżaniu lub oddalaniu się źródła dźwięku,

3) efekt Dopplera dla wolno poruszającego się wózka na szynie pomiarowej zostanie pokazany za pomocą komputerowego systemu pomiarowego (A. Karbowski, The use of Doppler efect in science education, Lund 2002).

4) Poprawki ze szczególnej teorii względności zostaną pokazane jako "rzut oka na zegar". Efekt jest wywołany podróżą fotonu po przekątnej (wzdłuż hipotenuzy trójkąta). 

Doświadczenie z odbijaniem piłeczek w ruchu poprzecznym powtórzą sami zwiedzający – jedna osoba rzuca piłkę idąc, drugiej stojącej nie udaje się jej złapać.

© Autorzy rezerwują sobie prawa autorskie do przedstawionych rozwiązań.