Droga do fizyki współczesnej - wystawa wirtualna


 

W tym dwu-tygodniu (ang. "fortnight") proponujemy:


Oficjalnie, za datę początkującą współczesną fizykę uważa się wykład Plancka w Berlinie w 1900 roku, w którym po raz pierwszy pada pojęcie kwantów energii. Kwanty, zrodziły nowe działy fizyki, jak mechanikę i elektrodynamikę kwantową, zmieniły nasze zapatrywanie nie tylko na naukę, ale i na filozofię poznania, doprowadziły do nowych, rewolucyjnych zastosowań, jak choćby lasery. >>

Strona nadal w budowie... W szczególności, autorzy będą wdzięczni za linki do stron popularno-naukowych polskich laboratoriów (jak np. na stronie http://www.science.unitn.it/%7Ekarwasz/galaxy-wind.html)
Uwaga: forma tej wystawy to "scherzo". Kto nie lubi żartów, proszę czytać tylko teksty zaznaczone czcionką "Courier"
Komentarze prosimy kierować do: pliszka@science.unitn.it lub fizyka@if.pap.edu.pl

Spis plakatów

List of posters

Działy fizyki




A-Tomos
a-tom, czyli według Demokryta nie-podzielny. Naprawdę? Kiedy tak, kiedy nie?
doc A-tom, czyli o-soba

doc Jak policzyć atomy?

doc Mikroskopia siły atomowej



afm1 AFM - tak wygladają atomy na powierzchni krzemu
[Omicron NanoTechnology]
afm3 AFM - tak wygladają atomy na powierzchni złota
[Omicron NanoTechnology]


afm2 Najmniejszy napis świata (atom po atomie)
[Omicron NanoTechnology]
afm4 Obraz igly wolframowej w polowym mikroskopie emisyjnym
[H. Haken i H.C. Wolf, Atomy i kwanty, PWN, 2002]



doc Avogadro i Maciej
doc Metody wyznaczania liczby Avogadra
doc Jak pomierzyć atomy?

links, sources, foto, more



Spektroskopia czyli nauka o duchach

Zaczęło się od widma Słońca, a dziś można stwierdzić co jedzono na stypie u króla Midasa
Widmo ciągłe światła białego Załamanie światła na diamencie Tęcza To są właśnie "widma",
czyli zjawy...
(więcej)
podpisy
Zachόd słońca nad miejscowością Itea w Grecji u stόp Olimpu okladka-cd snieg

doc Na stypie u króla Midasa

doc Jak zważyć atom?

doc Spektrometria masowa


Spektrometr masowy z odchylaniem magnetycznym Astona z 1930 roku. [Science Museum, Londyn] aston-ne Pierwsza obserwacja izotopów neonu [Aston 1920] Spektrometr czasu przelotu Spektrometry masowe w PAP
(więcej zdjęć
)


doc Jak działa laser?

doc Laser molekularny na CO2 laser [Science Museum, Londyn]
doc Laserowa ablacja

doc Jak pachną truskawki?

doc Spektroskopia przekazu protonu

doc Jak się czuje orchidea?

doc Spektoskopia fotoakustyczna

links, sources, foto, more



Niewidzialny bursztyn
Badany przez wiele lat, ale dopiero przez J.Thompsona nazwany elektronem, czyli bursztynem



Oryginalne rurki Crooksa do badania odchylenia promieni katodowych w polu magnetycznym
[Science Museum, Londyn]
Oryginalne rurki Crooksa do badania promieni katodowych
[Science Museum, Londyn]
Oryginalna dioda próżniowa Flemminga
[Science Museum, Londyn]


doc Promienie z katody

doc Pierwsza (i jedyna?) cząstka elementarna
Pomiar ładunku elektronu
doc Anty-elektron
Elektrony, DNA i ewolucja
Spektroskopia zderzeń elektronowych
Wychwyt dysocjacyjny w DNA
Złapać komara w locie

links, sources, foto, more



Przenikliwe promienie

Zauważone przypadkowo, ale badane z rozmysłem przez W. Röntgena, posłużyły do odkrycia struktury DNA


Pierwsze rurki do wytwarzania promieni Röntgena
[Science Museum, Londyn]
Synchrotron - nowoczesne źródło promieniowania Röntgena
[DESY, Hamburg]
rontgen Pierwsze aparaty do wytwarzania promieni Röntgena
[Deutsche Museum, Monachium]


doc Jak wygląda DNA? rna Struktura RNA adenowirusa uzyskana za pomocą promieni Röntgena [Nature]

doc Super truciznabiałko Promienie Röntgena w biologii - struktura białka [DESY, Hamburg]
doc Defektoskopia rentgenowska
links, sources, foto, more



Mechanika kwantowa
Hipoteza kwantów, wprowadzona przez Plancka, "przydała się" Einsteinowi do efektu fotoelektrycznego i owi do widma wodoru. Prawie, prawie bez mechaniki falowej

Widmo emisji ciała doskonale czarnego (włókno żarowki w 3000 K) (więcej tutaj)

doc Planck i niechciane kwanty

doc Statki w porcie

doc Doświadczenie Francka-Hertza

Widmo żarówki "energooszczędnej" - kwantowanie poziomów energetycznych atomów

Pewność niepewności

linki, źródła, podpisy, więcej



Mechanika falowa

Co ma wspólnego spadająca kropla z wychwytem elektronu w kwasie solnym?

Rozpraszanie kwantowe

kropla







Ewolucja w skali czasowej funkcji falowej elektronu ...

doc Bohr i (nie) jego postulaty fala kolista Stacjonarna fala kolista

doc Czy wiedźma może przejść przez ścianę?

doc Jak zobaczyć elektron?

links, sources, foto, more



Hydrogen – never ending story
Najprostszy atom, dostarczył fizykom najwięcej niespodzianek

doc Nauczyciel ze Szwajcarii

doc Sommerfeld: relatywistyczny klasyk

doc Dirac: klasyczny relatywista

doc Przesunięcie Jagnięcia

doc Doświadczenie Lamba
doc Elektrodynamika kwantowa
docZatloczona próznia

Fizyka atomowa w silnych polach elektromagnetycznych
[Gesselshaft fur Schwerionenforschung mbH, Darmstadt]

links, sources, foto, more



Wiek XX = wiek Einsteina
Cztery rękopisy - od 12 marca do 1 września. Cud? Eksplozja? Plagiat? Czy szczęśliwe małżeństwo?

doc Albert i Mileva

doc Cztery rękopisy, co zmieniły świat

doc Kowboj ze Strzelna

doc Pomiar wiatru eteru

doc Postulat względności

doc Szybciej ale ciaśniej

doc Einstein: "A jednak się kręci"

links, sources, foto, more



Podzielić niepodzielny

W 1897 roku, razem z "odkryciem" elektronu, pojawia się promieniotwórczość - atom ma składniki!
doc Pracowita doktorantka Kandydatki nauk

Ścieżki na bezdrożunew

Oryginalne przyrządy pomiarowe małżeństwa Joliot-Curie do badania promieniotwórczości sztucznej
[Science Museum, Londyn]


doc
Łut szczęścia

rutherford Replika aparatury Rutherforda, za pomocą której wykazał, że cząstki alfa to jądra helu. Kopia wykonana w Cambridge w 1998 roku [Forum der Technic, Deutsche Museum, Monachium]


doc Cząstka z wosku chadwick Przyrządy Chadwicka, do badania neutronów[Deutsche Museum, Monachium]

doc Fermi i złote rybki

doc Kulki na piasku wilson Komora Wilsona, do badania śladów cząstek [Science Museum, Londyn]

doc Coraz szybciej

doc Akceleratory liniowe
doc Schemat synchrotronu w Trieście (Włochy)

Pierwszy angielski cyklotron z Cambridge 1937 rok
[Science Museum, Londyn]


doc Pauli i n(i)eutrina

doc Oby na wyspęwyspa Modele jądrowe


doc
Czy świat się kręci w prawo? Celtycki kamien

Jak we wtorek złamaliśmy parzystość [Opowiada Leon Ledermann]

doc Czy świat się kręci w prawo? (II)

links, sources, foto, more



Kwarki i skwarki
6 kwarków w 3 kolorach, i anty-kwarki i jeszcze gluony i leptony: Pan Bóg się łapie za głowę!

doc "Tree quarks for Muster Mark"

doc Proton i spółka [notka]

doc Super-multiplety

doc Kwarki niby takie same, a zapachy różne! [notka]

doc Mezalians

doc Co to są mezony? Charmionium chart

Hadrony w oddzialywaniach jądrowych [Gesselshaft fur Schwerionenforschung mbH, Darmstadt]


doc Zobaczyć kwarki

Model protonu i neutronu (metalowe sześciany) pokazuje inną własność kwarków: są one wewnątrz protonu, jak naklejone dwa obrazki na przeciwległych ścianach, ale wydostać ich stamtąd nie sposób.

doc Twarożki w kazeinie quark

doc lepto Lekkuchy i ciężkuchy
doc Celny strzał! - lepton tau taupair Lepton-tau story

doc Ile ważą leptony
doc Ile ważą kwarki?

doc Bardzo, bardzo cieżkie fotony wtrack Pierwszy ślad bozonu W [CERN]

doc Lecieć, jak higgsy na LEP LHC Czy już pierwszy Higgs?

doc Cząstki Kartezjusza czy pola Newtona ?

links, sources, foto, more



Ten i inne (?) światy
A jeśli jest nas więcej we Wszećhświecie? Napewno dominuje ciemna masa!

fot Inne światy

fot Radioastronomia
Czarne dziury
Spojrzenie wstecz, do początków Wszechświata: im bardziej czerwona galaktyka, tym dalsza i starszy jej obraz. [HUBBLESITE]
fot Dziwna gwiazda Mgławica Kraba. krab [HUBBLESITE
Ile planet może być zamieszkałych?
Prawdopodobieństwo wskazuje, że mniej niż jedna!

Ziemia Ziemia dla człowieka
Księżyc ekwilibrysta

Podwójna pierzynka

links, sources, foto, more



Od diody i tranzystora do Internetu

Czyli to wspaniałe ciało stałe

doc NAD przewodniki

fot PółPrzewodniki -czyli świąteczne odkrycia

links, sources, foto, more



Osoba, czy wojsko?

doc BEC czyli kozioł

fot Jak rośnie kondensat Bosego-Einsteina? Do czego służy kondensat?

Układ do kondensacji Bosego-Einsteina
[Universita di Pisa].


links, sources, foto, more


Spis doświadczeń, modeli i przyrządów:


  • Atom:

  • Doświadczenia Perrina:
    1. Sedymentacja - model: zawiesina mikrokrystalicznego kwarcu (pomiar liczby Avogadra)
    2. Dyfuzja kropli kwasu oleinowego na powierzchni wody (pomiar średnicy atomu) [ringraziamento a Dott. Romano Cainelli]
    3. Ruchy Browna (kropla tuszu z drukarki komputerowej w wodzie)
  • Elektron:
    1. Kawalek bursztynu (elektrostatyka)
    2. Doświadczenie Ramsauera (transmisja elektronów w lampie elektronowej z Xe) [courtesy prof. W. Tomin]
    3. Rurki Crooksa [PAP]
    4. pomiar e/m w polu magnetycznym (PASCO) [courtesy dr B. Kusz]
    5. Komora pomiaru dryfu elektronów przy niskcih energiach (doświadczenie Townsenda) [courtesy dr. J. Mechlińska-Drewko ]
  • Mechanika kwantowa:
    1. Pudło Plancka (temperatura "pola promieniowania")

  • Mechanika falowa:
    1. Fale na linie
    2. Fala stojąca w misce z wodą [Educational Innovations inc.]
  • Laser:
    1. Rura laserowa He-Ne
    2. Okulary przeciwsłoneczne interferencyjne - siatka Littrowa
    3. Grająca rura ogrzewana palnikiem gazowym [Educational Innovations inc.]
  • Symetria CPT:
    1. Czółenko celtyckie
    2. Gondola wenecka
  • Doświadczenie Francka-Hertza:
    1. Stanowisko pomiarowe na UG [courtesy dr. Alicka]
    2. Wyładowanie w rurce z powietrzem pod ciśnieniem rzędu kilku Torr (prążki jasne i ciemne)
  • Kondensacja Bosego-Einsteina - trzy etapy:
    1. Bąk meksykański na płaskim talerzu (atom o niezerowym spinie całkowitym w płytkiej pułapce magnetycznej)
    2. Chłodzenie laserowe. Rubinowa kulka w otoczeniu kulek z polistyrenu (atom Rb w polu "melasy optycznej") fot Kulka rubinowa
    3. Chłodzenie kubka z wodą (chłodzenie wymuszone absorpcją w zakresie częstości radiowych - przejścia do anty-wiążących poziomów Zeemana)
    4. Pułapka magnetyczna z Uniwersytetu w Trento [courtesy dr L. Ricci]
  • Ogólna teoria względności:
    1. Balon rozpięty na obręczy - zagięcie czasoprzestrzeni w pobliżu masy (grawitacyjnej)
    2. Lejek grawitacyjny (pole 1/r2)
    3. Lejki nie-newtonowskie (pole inne niż 1/r2) fot Lejek 1fot Lejek 2
    4. Symulacja pola grawitacyjnego 1/rn [autore dott. Mauro Brunato] zip Gravitacja
  • Szczególna teoria względności:
    1. Strzelanie kulkami do ściany - w spoczynku i ruchu (relatywistyyczne opóżnienie zegara w ruchu)
    2. Samochód smart - model (relatywistyczne skrócenie długości) [courtesy Paweł Karwasz]
  • Kwarki i leptony:
    1. Lepto - grecka moneta 1 centa, waga 2,29 g lepto1 [thanks to Bank of Greece, Nafplio Branch]
    2. Dysk miedziany, waga 0,47 kg (lepton μ )
    3. Dysk miedziany 7,8 kg (lepton τ)
    4. Sześciany stalowe 4,2 kg - proton (kwarki uud), neutron (kwarki udd), antyproton (antykwarki udd) [projekt graficzny dr T.Wróblewski, realizacja M. Wróblewska i dr D.Pliszka] fot Proton fot Neutron


Spis fotografii i rysunków





Cząstki elementarne





© Copyright 2003, G. P. Karwasz, T. Wróblewski, hypertext: E. Rajch, D. Pliszka

doc Zamiast zakończenia




  Fizyka dla każdego