|
|
Ciekawe doświadczenia z powietrzem
|
|
|
Ciśnienie atmosferyczne
Podstawową wielkością fizyczną
charakteryzującą powietrze jest ciśnienie atmosferyczne. Do pomiaru
wartości ciśnienia atmosferycznego używamy przyrządu nazywanego
barometrem. Zasada działania barometru opiera się o słynne
doświadczenie Torricellego, wykonane w 1644 roku. Do swego
doświadczenia Torricelli użył szklanej rurki zamkniętej na jednym
końcu, o długości 1 m i małej średnicy, którą napełnił ostrożnie
rtęcią, z połączonego z nią zbiorniczka.
Przy pionowym ustawieniu rurki
słupek rtęci opadał do pewnego poziomu (nad nim wytwarzała się
próżnia). Wysokość słupa rtęci w rurce nad poziomem rtęci w zbiorniczku
odpowiadała równowadze ciśnienia słupa rtęci i ciśnienia otaczającego
powietrza. Wysokość ta jest więc miarą ciśnienia atmosferycznego.
Barometr rtęciowy został
ulepszony w 1665 roku przez R. Hooke'a, który wprowadził podziałkę
umożliwiającą bezpośrednie odczytywanie wysokości słupka rtęci w rurce
nad poziomem cieczy w naczyniu.
Zasadniczo w tej postaci barometr
rtęciowy przetrwał do dziś i znajduje powszechne zastosowanie w
meteorologii. Jest to przyrząd stosunkowo dokładny, jednakże niewygodny
w użyciu (przede wszystkim ze względu na to, że stanowi naczynie z
rtęcią, której pary są szkodliwe dla zdrowia człowieka). Wygodniejszy i
dlatego znacznie bardziej rozpowszechniony jest inny typ barometru -
barometr metalowy, zwany też aneroidem, wynaleziony w 1844 roku przez
L. Vidiego.
Historyczną jednostką ciśnienia
atmosferycznego są mmHg (milimetry słupa rtęci), natomiast obecnie
legalnymi jednostkami ciśnienia są Pa (paskale). 1 Pa = 1N/1m2,
natomiast 760 mmHg, czyli ciśnienie atmosferyczne na poziomie morza,
przy dobrej pogodzie wynosi 1013,25 hPa, czyli 1 mmHg = 133,322 Pa. |
|
|
|
