Z górki na pazurki - czyli jak energia potencjalna zamienia się na energię kinetyczną i jak się przy tym można dobrze bawić.

Interaktywna wystawa dydaktyczna w celu intuicyjnego wprowadzenia zasad kinematyki i dynamiki na równi pochyłej

prezentowana podczas VII Festiwalu Nauki i Sztuki w Toruniu, 19-21.04.2007.

Prof. Grzegorz Karwasz, dr Grzegorz Osiński, mgr Krzysztof Służewski,

mgr Andrzej Karbowski, mgr Waldemar Krychowiak

"Fizyka zeszła z nieba na ziemię po równi pochyłej Galileusza"
E. M. Rogers, Fizyka dla dociekliwych

Ma questa general cognizione è di niun profitto, quando non si sappia secondo quale proporzione sia fatto questo accrescimento di velocità, conclusione stata sino ai tempi nostri ignorata a tutti i filosofi, e primieramente ritrovata e dimostrata dall’Accademico, nostro comun amico: il quale, in alcuni suoi scritti non ancora pubblicati, ma in confidenza mostrati a me e ad alcuni altri amici suoi, dimostra come l’accelerazione del moto retto de i gravi si fa secondo i numeri impari ab unitate, cioè che segnati quali e quanti si voglino tempi eguali, se nel primo tempo, partendosi il mobile dalla quiete averà passato un tale spazio, come per esempio, un canna, nel secondo tempo passerà tre canne, nel terzo cinque, nel quarto sette, e così conseguentemente secondo i succedenti numeri caffi, che in somma è l’istesso che il dire che gli spazii passati dal mobile, partendosi dalla quiete, hanno tra di loro proporzione duplicata di quella che hanno i tempi ne’ quali i tali spazii son misurati, o vogliam dire che gli spazii passati son tra di loro come i quadrati de’ tempi.

Ale to stwierdzenie ogólne nie ma żadnej wartości, jeśli nie wiadomo w jakich proporcjach rośnie prędkość, wniosek nieznany aż do naszych czasów dla wszystkich filozofów, a odkryty jako pierwszy i wykazany przez Akademika, naszego wspólnego przyjaciela: który w niektórych swoich rękopisach, jeszcze niepublikowanych a pokazanych w zaufaniu mnie i niektórym swoim przyjaciołom wykazuje, jak przyspieszenie ruchu prostoliniowego spadających ciał odbywa się w porządku kolejnych liczb nieparzystych, to znaczy zaznaczywszy jakie i ile równych czasów chcemy, jeśli w pierwszym czasie, ruszając ze stanu spoczynku, przybędzie określony odcinek, na przykład jedną długość lufy, w drugim czasie trzy lufy, w trzecim pięć, w czwartym siedem, i tak sukcesywnie w porządku kolejnych liczb nieparzystych, co w sumie jest tym samym, co powiedzieć, że odcinki przebyte przez ciało, ruszając ze spoczynku, mają się do siebie w proporcji podwójnej w stosunku do czasów w jakich te odcinki są mierzone, lub możemy powiedzieć że odcinki przebyte mają się do siebie jak kwadraty czasów.

Galileo Galilei

Dialogo dei Massimi Sistemi, Oscar Mondadori, 1996, str. 231-232.

Tłumaczenie G. Karwasz, z zachowaniem interpunkcji Galileo Galilei.

Witamy na naszej wystawie:

O czym się będziemy tutaj uczyć:

Z górki na pazurki, ale  krokami	Z górki na pazurki, ale skokami	Z górki na pazurki, jak najniżej!	Z górki na pazurki, jak najszybciej
Z górki na pazurki, z obrotami	Z górki na pazurki, a czasem pod górkę	Pod górkę ale krokami	Pod górkę ale skokami
Pod górkę ale leniwie	Z górki na pazurki, tylko dla odważnych	Z górki na pazurki, tylko dla uważnych	Z górki na pazurki, ze zderzeniami
Ze zderzeniami ale pod górkę	Z górki na pazurki, z wyścigami	Z górki na pazurki, do góry nogami	Z górki na pazurki, coraz cieplej
Z górki na pazurki, pomiędzy dziobami	Z obrotami, z górki i pod górkę	Z górki do dziury	Z górki, jak najniżej na skrzydłach
Z górki na pazurki  po drabinie	Z górki na pazurki: lekkie i ciężkie	"Małyszownia"

Niektórzy zostawili komentarze: