Z górki na pazurki -

czyli jak energia potencjalna zamienia się na energię kinetyczną
i jak się przy tym można dobrze bawić.

Z górki, jak najniżej, na skrzydłach

Ten niestrudzony ptak, raz zamachawszy skrzydłami leci prawie w nieskończoność. Podnosi i upuszcza skrzydła: jak podnosi skrzydła, upuszcza brzuch, jak opuszcza skrzydła to podnosi brzuch. Co go napędza?

"Napędza" go ta sama siła, która napędza kulkę na sznurku wahającą się na lewo i prawo - siła grawitacji. Jak kulkę wychylisz w prawo, to wróci na lewo, do położenia równowagi, ale się w nim, z rozpędu nie zatrzyma.

 
Podobnie ptak: jak pociągniemy brzuch w dół, do podniesione skrzydła podniosą środek ciężkości, czyli jakby cały ptak się podniósł. Jak skrzydła się obniżą, to podniesie się dużo więcej brzuch, i znów środek ciężkości będzie ponad położeniem równowagi.

Ptak jest tak zbudowany, że każdy jego ruch - skrzydeł w dół lub w górę, podnosi środek ciężkości. Waha się więc, aby wrócić do minimalnej wysokości środka ciężkości, jak na przykład wańka - wstańka.



Cała trudność zbudowania takiej zabawki polega na właściwym doborze ciężaru skrzydeł (są one w sumie cięższe niż korpus ptaka) i punktów zwieszenia. Jak widać z naszych przybliżonych rysunków, kąt pochylenia skrzydeł i zawieszenie są takie, że obniżenie korpusu podnosi środek ciężkości całego ptaka - skrzydła podnoszą się bardziej niż obniża się korpus. I vice versa: przy podniesieniu korpusu, skrzydła są prawie poziome, punkt zawieszenia jest bliżej ich środka ciężkości skrzydeł niż środka ptaka, środek ciężkości korpusu podnosi się wyżej, niż obniża się środek ciężkości skrzydeł.

Powolne wahanie się ptaka wynika z tego, że punkt zawieszenia leży blisko środka ciężkości a wahadło ma duży moment bezwładności (długie skrzydła).

 Wstecz

Koncepcja i wybór eksponatów : Prof. Grzegorz Karwasz przy współpracy: dr Józefina Turło, dr Grzegorz Osiński mgr Krzysztof Służewski, mgr Andrzej Karbowski, mgr Elżbieta Dąbkowska, mgr Waldemar Krychowiak oraz Instytutu Fizyki Akedemii Pomorskiej w Słupsku
„Małyszownia” według pomysłu: Dr Jolanta Kruk, P. Tomasz Kuchta Wykonanie eksponatów: Warsztat UMK specjalne podziękowania: P. Dyr. mgr Tadeusz Robaczewski