czyli jak energia potencjalna zamienia się na energię kinetyczną
i jak się przy tym można dobrze bawić.
Z górki
na pazurki, ze zderzeniami
W
tym doświadczeniu pokazujemy zasadę przekazania pędu. Teoretycznie, uderzona
kulka powinna potoczyć się z taką prędkością, w jaką została uderzona
(zakładając oczywiście równe masy, zob. następne doświadczenie). Praktycznie,
duża część (1/5) energii kinetycznej kulki jest „ukryta” w postaci energii
ruchu obrotowego. Ta część energii nie jest przekazywana w zderzeniu, tak więc
uderzona kulka toczy się wolniej.
Oglądając
to doświadczenie staje się jasne, dlaczego Newton wynalazł swoje „wahadło” (lub
po angielsku „kołyskę”): kulki Newtona nie toczą się, a zderzenia są idealnie
centralne. Przypomnijmy też, że trzecia zasada dynamiki Kartezjusza mówiła nie o równości sił, ale o równości
przekazu pędu.
W
dzisiejszej terminologii zdefiniowalibyśmy tę zasadę tak: w zderzeniu
sprężystym dwóch ciał jedno z nich zyskuje
tyle pędu ile drugie traci.
Koncepcja i wybór eksponatów
:
Prof. Grzegorz Karwasz
przy współpracy:
dr Józefina Turło, dr Grzegorz Osiński
mgr Krzysztof Służewski, mgr
Andrzej Karbowski,
mgr Elżbieta Dąbkowska, mgr
Waldemar Krychowiak
oraz Instytutu Fizyki Akedemii Pomorskiej w Słupsku
„Małyszownia” według pomysłu:
Dr Jolanta Kruk, P. Tomasz Kuchta
Wykonanie eksponatów: Warsztat UMK
specjalne podziękowania:
P. Dyr. mgr Tadeusz Robaczewski