Z górki na pazurki -

czyli jak energia potencjalna zamienia się na energię kinetyczną
i jak się przy tym można dobrze bawić.

Równia Galileusza

Galileusz, Galileo Galilei (1564 - 1642)
- matematyk, fizyk, astronom i filozof włoski, profesor na uniwersytecie w Pizie i Padwie

Galileusz w 1602 r. odkrył prawo swobodnego spadania ciał. Przyjęło się powszechnie uważać, że dokonał tego upuszczając różne przedmioty ze szczytu krzywej wieży w Pizie. Niewykluczone, że tak było – wieża już wówczas  była zupełnie sporo pochylona (zaczęła się pochylać już w trakcie budowy w XIII wieku, a wyprostował ją dopiero Polak, w XX wieku, profesor Jamiołkowski, z Politechniki w Turynie. Też nie tak do końca, aby nadal była krzywa, a jedynie nie groziła upadkiem.

Wieża ma kondygnacje, więc można było obserwować, jak szybko przelatują ciała poprzez poszczególne kondygnacje. Ale dowodów na to nie ma.

Chcąc zagadnienie spadku swobodnego zbadać ilościowo, Galileusz posłużył się udoskonaloną przez siebie równią pochyłą z dzwonkami rozmieszczonymi w odległościach mających się do siebie jak kolejne liczby nieparzyste. Na powierzchni równi polecił wyciąć półkolisty rowek o głębokości ok. ˝ cala (ok. 1,5 cm), biegnący wzdłuż całej równi i wykleić go pergaminem. Po tak spreparowanym torze staczał on kule wykonane z różnych dostępnych wówczas materiałów, tj. drewna, marmuru i mosiądzu. Galileusz mógł regulować czas trwania każdego z eksperymentów, zmieniając kąt nachylenia równi.

Badania nad istotą ruchu doprowadziły go ponadto do sformułowania zasady względności ruchu, nazywanej dzisiaj zasadą względności Galileusza oraz odkrycia izochronizmu drgań.

Wyniki swoich najważniejszych prac Galileusz zamieścił w wydanym przez siebie w 1638 r. traktacie zatytułowanym „Discorsi e demonstrationi matematiche, intorno a due nuove science. Attenenti alla mechanica e movimenti locali”, co się tłumaczy jako „Dialogi i dowodzenia matematyczne na temat dwu nowych gałęzi wiedzy, mechaniki i praw spadku swobodnego”.

Opis przyrządu:



Opis doświadczenia (metoda Galileusza):

Wyniki pomiarów: Ruch kulki na rynnie:
    

 Wstecz

Koncepcja i wybór eksponatów : Prof. Grzegorz Karwasz przy współpracy: dr Józefina Turło, dr Grzegorz Osiński mgr Krzysztof Służewski, mgr Andrzej Karbowski, mgr Elżbieta Dąbkowska, mgr Waldemar Krychowiak oraz Instytutu Fizyki Akedemii Pomorskiej w Słupsku
„Małyszownia” według pomysłu:
Dr Jolanta Kruk, P. Tomasz Kuchta Wykonanie eksponatów: Warsztat UMK specjalne podziękowania: P. Dyr. mgr Tadeusz Robaczewski