Z górki na pazurki -

czyli jak energia potencjalna zamienia się na energię kinetyczną
i jak się przy tym można dobrze bawić.


Ze zderzeniami ale pod górkę

O ile poprzednie doświadczenie pokazuje zasadę zachowania pędu (i energii), to doświadczenie, pozornie, tej zasadzie przeczy. O ile poprzednim doświadczeniem bardzo długo bawił się 2 ˝ letni Piotruś Karbowski, obserwując jak wraca kulka puszczona pod górkę, to tym doświadczeniem bawili się zarówno p. Dyrektor  Instytutu Fizyki UMK jak i Pan Dziekan.

Wyjaśnienie jest proste: jest to przykład zderzenia super-spreżystego – uderzona kulka odskakuje z prędkością większą niż miała kulka uderzająca. Musi być, jakoby układ posiadał zmagazynowaną energię wprzódy. I tak jest: niespodziewany wzrost energii kinetycznej kulki bierze się z energii (potencjalnej pola magnetycznego) ”naciągu” magnesów. „Naciągnięcie” spustów magnetycznych polega na ułożeniu trzech kulek ze strony kulki nadlatującej a jednej tylko ze strony wylotu: taka konfiguracja kulek ma większą energię niż konfiguracja symetryczna 2+2..

Zderzenia supersprężyste lub przekaz energii ze stanów wewnętrznych jest podstawą wielu zjawisk, jak luminescencja, jonizacja zderzeniowa (Penninga) w plazmie neonowo- argonowej, czy choćby doniesienia o „nadświetlnej” prędkości światła w kuwetach ze wzbudzonymi parami cezu: nadlatujący foton wyzwala postępującą lawinę fotonów, jak w przypadku naszych kulek.

Istotna modyfikacja, w porównaniu z innymi wersjami tego magnetycznego „cyngla” polega na możliwości ilościowej oceny energii potencjalnej zakumulowanej, poprzez porównanie z poprzednim doświadczeniem.

 

 Wstecz

Koncepcja i wybór eksponatów : Prof. Grzegorz Karwasz przy współpracy: dr Józefina Turło, dr Grzegorz Osiński mgr Krzysztof Służewski, mgr Andrzej Karbowski, mgr Elżbieta Dąbkowska, mgr Waldemar Krychowiak oraz Instytutu Fizyki Akedemii Pomorskiej w Słupsku
„Małyszownia” według pomysłu:
Dr Jolanta Kruk, P. Tomasz Kuchta Wykonanie eksponatów: Warsztat UMK specjalne podziękowania: P. Dyr. mgr Tadeusz Robaczewski