"Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię", podobno miał powiedzieć Archimedes. No i jeszcze odpowiednia dźwignia przydałaby się. Teoretycznie, to siłą ręki można wprowadzić w ruch nawet ogromny parostatek, ale długo by to trwało, a zapewne w końcu by nie udało się (bo jedna mała fala wszystkie wysiłki zniweczy).

Szczęki tego rekina są wprawiane w ruch przez spust na drugim końcu patyka (w środku jest sznurek, który przenosi ten ruch). Spust jest dość długi, ale za to zęby rekina (szczególnie "trzonowe") zaciskają się mocno.

Zasada działania dźwigni jest nieco¹⁾ podobna do wprawiania w ruch całej lokomotywy przez jednego siłacza: małą siłą, ale długo!
Jeśli chcemy podnieść wielki kamień, to opieramy go na krótszym ramieniu dźwigni a dłuższy koniec zakreśli spory łuk (np. aby podnieść 100 kg głaz o 5 cm, obciążnik 10 kg na drugi ramieniu dźwigni obniży się o 50 cm. Iloczyn przesunięcia i siły, czyli to co w fizyce nazywamy "pracą", na obu końcach dźwigni jest taki sam.

Jeśli chcemy wymachiwać wycieraczkami samochodowymi po całej szybie, wystarczy poruszać krótką dźwignią z drugiej strony osi, ale musi to robić dość mocny silnik.

W tym pajacyku, pociągasz dość silnie za krótkie ramię dźwigni, a ręce i nogi pajacyka robią spore wymachy.

W tej wadze, na stacji metro w Berlinie, mały ciężarek równoważy 100 kg profesora, ale podnosi się znacznie.

¹⁾ Oczywiście, dokładniej dwie wielkości fizyczne w dwóch zjawiskach są różne. Dźwignia obrazuje pracę W, czyli iloczyn siły i przesunięcia W = Fs, natomiast iloczyn siły i czasu działania nazywamy "popędem", który z kolei, w myśl II zasady dynamiki Newtona, jest równy zmianie pędu.

KS16