|
|
|
|
|
|
Jednostki fizyczne
charakteryzujące
promieniowanie.
Jedną z cech substancji promieniotwórczej jest jej intensywność promieniowania zwana aktywnością promieniotwórczą. Aktywność materiału promieniotwórczego jest równa co do wartości liczbie jąder atomowych, które ulegają rozpadowi w czasie 1 sekundy. Jednostką aktywności jest bekerel [Bq]. (Wcześniej używaną jednostką był kiur Ci. Określano jego wartość przyjmując za wzorzec aktywność 1g radu, co odpowiada 3,7*1010 rozpadów promieniotwórczych w ciągu sekundy). Przykłady: 1 litr mleka- ok. 60 Bq, 1 gram radu-37 mld Bq, pięcioletnie dziecko - ok. 600 Bq, dorosły człowiek o wadze 70 kg - ok. 10 tys. Bq, 1 tona skały granitowej - ok. 7 mln Bq, 1 litr wody morskiej-ok. 12 Bq.
Zagrożenie skutkami promieniowania zależy od wartości dawki
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
pochłoniętej. Miarą dawki pochłoniętej przez materię jest energia pochłonięta przez tę materię w procesie napromieniowania, w przeliczeniu na jednostkę masy. Jednostką dawki pochłoniętej jest Grej [Gy] (ilość promieniowania, która przekazuje jednemu kilogramowi materii energię 1 J ; 1 Gy=1J/1kg . Wcześniej używaną jednostką był rad rd. Odpowiada on 100 ergom (10-5 J) energii pochłoniętej przez 1g substancji).
Biologiczne działanie promieniowania zależy nie tylko od energii pochłoniętej przez każdy kilogram ciała, ale też od rodzaju promieniowania (np. 1Gy promieniowania a jest 20 razy bardziej niebezpieczny niż 1Gy promieniowania b lub c). Dlatego też wprowadzono dawkę równoważną. Jej jednostką jest sievert [Sv]. W przypadku promieniowania b, g, X (rentgenowskiego) współczynnik do przeliczeń jest równy jedności. Czyli 1 Gy odpowiada praktycznie 1 Sv. W przypadku promieniowania a czy neutronowego współczynnik jest wyższy i wynosi 10 a nawet 25. Czyli w tym przypadku odpowiednikiem 1 Sv
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
jest już 1/20 Gy.
Cechą charakterystyczną każdego pierwiastka promieniotwórczego jest tzw. okres połowicznego rozpadu T (czas półtrwania). Jest to czas, w którym połowa jąder izotopów danego pierwiastka rozpada się. Dla izotopów promieniotwórczych naturalnych pierwiastków czas połowicznego zaniku mieści się w bardzo szerokim przedziale od 10-7 s do 1017 lat. Przykłądy: polon-214(0,164ms), tlen-15(2 min), jod-131(8 dni), kobalt-60(5,3 lat), węgiel-14(5730 lat), uran-238 (4,5 miliarda lat).
Skąd pochodzi promieniowanie na Ziemi
Jedynie 30% ogólnej dawki promieniowania trzymanej przez ludzi, pochodzi ze źródeł sztucznych (wytworzonych przez człowieka). Większość stanowią źródła naturalne takie jak promieniowanie kosmiczne czy pierwiastki występujące w glebie.
|
|
|
|
|
|
|
