Wprawdzie można wyskalować barometr wg innego lub korzystając chociażby z internetowej mapy pogody (biorąc poprawkę na wysokość nad poziomem morza), ale na wskazania barometru wpływ mają też inne czynniki. Po pierwsze, w odróżnieniu od barometru Toriccelliego, w zamkniętej części znajduje się gaz, a nie próżnia. Jak wiadomo z równania gazu doskonałego Gay-Lussaca, wzrost temperatury spowoduje rozszerzenie się gazu w części zamkniętej. To z kolei, przy niezmienionym ciśnieniu zewnętrznym, zmieni wskazania barometru. Zmiana temperatury gazu, np. z 20°C do 26°C zmieni objętość powietrza w zamkniętej części o około 2% (6/300). Odpowiada to, przy wysokości słupa powietrza wewnątrz barometru około 10 cm, zmianie poziomu w rurce zaledwie o 2 mm (stożkowy kształt naczynia czyni te zmianę nawet mniejszą).

Dla porównania, zmiana ciśnienia z 760 mm Hg na 750 mm Hg (1013 hPa na 1000 hPa) odpowiada zmianie wysokości słupa wody aż o 13 cm (Błażej Pascal pokazał, ze ciśnienie atmosferyczne odpowiada 10 metrom słupa). Z tego powodu, woda od czasu do czasu wycieka z barometru - przed kapaniem na podłogę zabezpiecza mały zbiorniczek pod barometrem.

Na błąd wskazań barometru nieco większy wpływ ma fakt, ze wewnątrz jest woda, a nie np. jakiś olej o niskiej prężności par. Dla oceny tego efektu niezbędne jest przypomnienie dwóch praw fizyzcznych dla gazów. Po pierwsze, prawa Daltona, które mówi, że w mieszaninie gazów całkowite ciśnienie gazu jest sumą ciśnień cząstkowych. Po drugie, należy przypomnieć pojęcie "wrzenia" cieczy: jest to parowanie zachodzące w całej objętości cieczy. Ciecz wrze, kiedy prężność par wody jest równa ciśnieniu atmosferycznemu - 760 mm słupa rtęci lub 10 m słupa wody. Wiedząc z kolei, że w temperaturze 0°C ciśnienie par wody wynosi prawie zero1) , można oszacować, na ile wzrost temperatury wody spowoduje wzrost ciśnienia w zbiorniku barometru. Zakładając liniową zmianę ciśnienia od temperatury, dla 20°C ciśnienie par wody powinno wynosić 20/100 ciśnienia atmosferycznego (czyli 170 mm Hg) a dla 26°C - 26/100 ciśnienia atmosferycznego (normalnego). Odpowiadałoby to wzrostowi słupa cieczy we wskażniku o 6% z 10 m, czyli aż o 60 cm.

W rzeczywistości, zależność ciśnienia par od temepratury jest wysoce nieliniowa. W temperaturze 20°C prężność par wynosi zaledwie 17,6 mm Hg, a w 26°C - 25,2 mm Hg. Zmiana ciśnienia parcjalnego par wody wynosi więc zaledwie o 1% ciśnienia atmosferycznego, co odpowiada zmianie wysokości słupa wody we wskaźniku (aż) o 10 cm.

A może inny płyn, np. wino? Wino, którego Goethe, spędziwszy dwa lata incognito w Rzymie, był napewno wielbicielem.

1) W rzeczywistości, w 0°C ciśnienie par wody wynosi 4,6 mm słupa Hg. Jest to zresztą definicja tzw. punktu potrójnego wody: 273,16 K i 613 Pa.

powrót