Promieniotwórczość i energetyka jądrowa                        

 

Koleżanko , Kolego,

    W obecnych czasach promieniotwórczość i energetyka jądrowa są postrzegane przez dużą część społeczeństwa jako zjawiska szkodliwe, niebezpieczne i groźne dla człowieka.

Te przesadzone i niepotrzebne obawy wynikają z niewystarczającej wiedzy , jaką społeczeństwo na ten temat posiada.

Zagrożenia są i należy mieć świadomość ich istnienia, wiedzieć jakie są sposoby zabezpieczenia siebie i innych przed negatywnymi skutkami działania pierwiastków promieniotwórczych, ale trzeba również zdawać sobie sprawę z licznych praktycznych zastosowań tych substancji w różnych dziedzinach działalności ludzkiej.Obecna młodzież szkolna będzie w niedługim czasie decydować o ważnych sprawach kraju , dlatego powinna widzieć ten problem z dwóch stron.Od kilku lat współpracuję z Instytutem Problemów Jądrowych w Świerku. Korzystam z materiałów naukowo-dydaktycznych , jakie otrzymuję z Instytutu, organizuję wycieczki edukacyjne dla młodzieży naszej szkoły. Są to nietypowe lekcje fizyki, które młodzież bardzo sobie ceni. Przedstawiam scenariusz takich nietypowych lekcji fizyki , jakie odbyły się dla  klasy IV liceum ogólnokształcącego ( 32 uczniów) w Instytucie . Aktualnie w tych zajęciach uczestniczą uczniowie klas młodszych i zawsze jest dużo chętnych. Pracownicy naukowi Instytutu, prowadzący zajęcia z młodzieżą, dostosowują program wycieczki do poziomu i wieku uczniów, można więc z powodzeniem przeprowadzić takie zajęcia dla gimnazjalistów.

 

                           Barbara Drobiecka – nauczycielka fizyki w II Liceum Ogólnokształcącym

                                                                             im. St. Staszica w Starachowicach

 q       temat

promieniotwórczość i energetyka jądrowa

q       poziom nauczania

uczniowie liceum i gimnazjum

q       czas trwania

zajęcia trwające około 4 godz.

q       umiejętności

uważne słuchanie wykładu, obserwowanie demonstrowanych zjawisk i wyciąganie wniosków

wykorzystanie informacji zdobytych w czasie zajęć

efektywne współdziałanie w grupie

dbałość o bezpieczeństwo własne oraz koleżanek i kolegów

q       cele

po zajęciach uczeń:

·        zna właściwości poszczególnych rodzajów promieniowania

·        rozumie pozytywne i negatywne skutki wykorzystywania energetyki jądrowej

·        rozumie rolę, jaką odgrywa promieniotwórczość w różnych dziedzinach życia

·        potrafi wyrazić własny pogląd na tematy związane z promieniotwórczością bez emocji i niepotrzebnych obaw

·        rozumie konieczność zachowania środków ostrożności

·        rozumie rolę nauki i potrzebę badań naukowych

q       środki dydaktyczne

zwiedzane obiekty: reaktor jądrowy, cyklotron, wystawa dotycząca odpadów promieniotwórczych, źródło promieniowania jonizującego, licznik Geigera – Miillera , pracownia badania powietrza, mapy radiologiczne Polski

q       metody

wykład, pokaz, pogadanka dydaktyczna, projekt

q       formy pracy

praca w grupach, praca z całą klasą

 

q       przebieg lekcji

 

czynności nauczyciela i uczniów	metody	formy	materiały	wskazówki	Uwagi
Nawiązanie kontaktu z Działem Szkolenia i Doradztwa Instytutu Problemów Jądrowych w celu uzyskania informacji odnośnie możliwości i warunków odbycia młodzieżowej wycieczki edukacyjnej do Instytutu. W oparciu o uzyskane propozycje uczniowie opracowują projekt wycieczki i konsultują z nauczycielem.  zał. nr. 1. Nauczyciel uzupełnia, doradza, analizuje możliwości czasowe potrzebne do zrealizowania przedstawionego projektu.	Projekt	praca z grupą zaintereso-wanych uczniów	projekty uczniów, projekt zaakceptowany do realizacji	Udostępniam materiały z Instytutu i literaturę i proszę o przemyślenie i przedyskutowanie w wolnej chwili z klasą przebiegu wycieczki, kosztów i innych czynności  związanych z tą formą pracy
Zbiórka przed budynkiem szkoły o godz. 7°° , sprawdzenie listy obecności, wręczenie uczniom kartek z zadaniami do wykonania podczas wycieczki (zał. nr. 2) wraz z informacją , że po powrocie poproszę o krótkie sprawozdanie w dowolnej formie na ocenę – liczy się zdobyta wiedza i pomysłowość.		Praca z całą klasą	przygotowane  zadania do wyk.	Zadania do wykonania i perspektywa uzyskania oceny mobilizują do intensywnej pracy umysłowej, do max . wykorzystania dostępnych informacji
Przyjazd do Instytutu około godz. 10°°, uczniowie dzielą się na dwie 16- osobowe grupy . Krótki wykład połączony z doświadczeniem obrazującym przenikliwość poszczególnych rodzajów promieniowania przez różne warstwy substancji, zliczanie cząstek za pomocą licznika Geigera-Mullera . uczniowie obserwują i wyciągają wnioski z przeprowadzonych obserwacji.	wykład, obserw. zjawiska	praca w dwóch 16-osobowych grupach	Pomoce udostępn. przez  Instytut	Podczas obserwacji uczniowie powinni skupić uwagę na przedstawianym zjawisku fizycznym aby jak najwięcej skorzystać z pomocy , których nie ma w szkole.
Wykład dotyczący budowy, zasady działania                     i zastosowania reaktora prowadzony przez prac. naukowych Instytutu, zwiedzanie reaktora przez młodzież pod kierunkiem prac. Instytutu i z udziałem nauczyciela.	wykład , zwiedzanie	praca w dwóch 16-osobowych grupach	niektóre części składowe reaktora	Zwrócić uwagę na zastosowanie zwiedzanego reaktora „Maria”
Zwiedzanie wystawy o odpadach promieniotwórczych pod kierunkiem prac. Instytutu.	pogadanka dyd.	praca w grupach	Plakaty, broszury, tabele, wykresy	Zwrócić uwagę na metody postępowania z odpadami  prom.
Wizyta w cyklotronie i w pracowni ochrony powietrza pod kierunkiem pracowników Instytutu                i z udziałem nauczyciela	pogadanka dyd.	praca w grupach	Urządz. do badania powietrza. , mapy radiolog. Polski	Zwrócić uwagę na wyniki pomiarów świadczące o zagrożeniach radiologicznych środowiska
Praca domowa: sporządź w dowolnej formie sprawozdanie z wykonanych na wycieczce zadań				Podkreślić, że ważne są zdobyte informacje , ale liczą się także ciekawe pomysły
Na koniec proszę uczniów o odpowiedź na dwa pytania: 1.        Co najbardziej  zainteresowało Cię w trakcie wycieczki? Dlaczego? 2.        Co zrobiło na Tobie największe wrażenie? Jakie?				Odpowiedzi uczniów dostarczają mi informacji o wartości tej formy pracy.

 

q       Załącznik nr. 1

 

PROGRAM WYCIECZKI

 

Podjęte działania:

1.      Ustalenie terminu wycieczki

2.      Zamówienie autokaru

3.      Obliczenie kosztów wycieczki na 1 ucznia

4.      Przedstawienie zamierzeń rodzicom uczniów do zaakceptowania

5.      Zgromadzenie środków finansowych od sponsorów lub ze składek zaoferowanych przez rodziców

6.      Ustalenie kolejności poszczególnych etapów wycieczki w porozumieniu z pracownikami Instytutu

7.      Opracowanie zestawu zadań do wykonania w czasie wycieczki (zał. nr. 2)

 

q       Załącznik nr. 2

 

ZADANIA DO WYKONANIA W CZASIE WYCIECZKI:

 

1.      Zapoznać się z budową reaktora jądrowego

2.      Jakie zastosowanie znalazły reaktory jądrowe?

3.      Do czego służy zwiedzany przez nas reaktor?

4.      Jakie środki ostrożności (ochrony przed promieniowaniem ) zastosowano w tym reaktorze i jego otoczeniu?

5.      Zanotować nowe , nieznane określenia ( nazwy) , wyjaśnić ich znaczenie, opisać funkcje jakie spełniają

6.      Zwrócić uwagę na inne urządzenia techniczne  ( przyrządy) poznane w trakcie wycieczki. Do czego służą?

7.      Stosowane środki ostrożności w pracy z preparatami i odpadami promieniotwórczymi

8.      Wykorzystanie substancji promieniotwórczych w różnych dziedzinach działalności ludzkiej

9.      Energetyka jądrowa – argumenty za i przeciw.