Nasza planeta – Ziemia - dane i ciekawostki


Gdyby jaki艣 podr贸偶nik sp臋dzi艂 ca艂e 偶ycie na przemierzaniu Ziemi, czy zdo艂a艂by pozna膰 j膮 ca艂kowicie? Na Ziemi jest tyle rozmaitych widok贸w, krajobraz贸w, s膮 r贸wniny i g贸ry, morza, lasy, pustynie i prerie… Od chwili powstania Ziemia bardzo si臋 zmieni艂a i wci膮偶 ulega zmianom, dlatego, 偶e trwa w nieustannym ruchu. I to nie tylko na powierzchni, tu gdzie my 偶yjemy, ale wewn膮trz kuli ziemskiej.

Jak wygl膮da Ziemia?

Gdyby艣 m贸g艂 popatrze膰 na Ziemi臋 z Kosmosu, to zobaczy艂by艣, 偶e jest kulista, podobna do pi艂ki. Jednak nie jest idealnie okr膮g艂a, ale lekko sp艂aszczona na biegunach i wybrzuszona na r贸wniku. Z Kosmosu wida膰 Ziemi臋 jako niebiesk膮 planet臋, poniewa偶  wi臋kszo艣膰 jej powierzchni pokrywa woda. Woda i l膮d pokrywaj膮 siedem dziesi膮tych powierzchni ziemskiego globu.




Co jeszcze opr贸cz wody znajduje si臋 na Ziemi?
  • G贸ry pokrywaj膮 blisko jedn膮 pi膮t膮 powierzchni ziemskiego l膮du.
  • Pozbawione wody pustynie zajmuj膮 prawie jedn膮 贸sm膮 l膮du.
  • Lasy pokrywaj膮 oko艂o jedn膮 czwart膮 powierzchni ziemskiego l膮du.
  • Na bardzo rozleg艂ych obszarach l膮du uprawia si臋 zbo偶a, na przyk艂ad pszenic臋.




Budowa wn臋trza Ziemi w „mega” skr贸cie


Ziemia jest zbudowana ze ska艂 i sk艂ada si臋 z czterech g艂贸wnych warstw. My 偶yjemy na jej powierzchni, kt贸r膮 nazwano skorup膮 ziemsk膮. Pozosta艂e warstwy to: p艂aszcz i j膮dra – zewn臋trzne i wewn臋trzne. Wewn膮trz Ziemi jest bardzo gor膮co; im bli偶ej 艣rodka tym wy偶sza jest temperatura. W samym 艣rodku mo偶e ona dochodzi膰 do 6000 stopni Celsjusza.

Ciekawostki o Ziemi:

1. Ameryka P贸艂nocna i Europa ka偶dego roku odsuwaj膮 si臋 od siebie o oko艂o 2cm, czyli o 1metr na 50 lat. A m贸wi si臋, 偶e Ameryce i Europie coraz bli偶ej do siebie…


2. Najwy偶szym punktem na Ziemi jest szczyt Mount Everest, wznosz膮cy si臋 8848m nad poziomem morza. Ale naprawd臋 najwy偶sz膮 g贸r膮 na 艣wiecie jest Mauna Kea na Hawajach. Ma ona co prawda tylko 4170m, licz膮c od poziomu morza, ale jej ca艂kowita wysoko艣膰 od dna oceanu wynosi 9450m.

3. Co to s膮 stalaktyty i stalagmity? Jak powstaj膮? Stalaktyt i stalagmity tworz膮 si臋 w wapiennych lub dolomitowych grotach skalnych. Formowane s膮 przez krople wody, kt贸re zawieraj膮 rozpuszczony w臋glan wapnia. Woda paruje, a kalcyt powoli tworzy krystaliczny naciek.



4. Morze Martwe jest dziesi臋膰 razy bardziej s艂one ni偶 przeci臋tny ocean. Jest ono tak s艂one, 偶e nie mo偶na w nim uton膮膰. Nie mo偶e te偶 w nim 偶y膰 偶adna ryba.

5. Dlaczego niebo jest niebieskie? Wydaje nam si臋, 偶e 艣wiat艂o S艂o艅ca jest bia艂e. W rzeczywisto艣ci jest to „mieszanina” kolor贸w, jakie widzimy w t臋czy. Gdy promienie s艂oneczne osi膮gn膮 atmosfer臋 Ziemi, zostaj膮 rozproszone przez drobinki kurzu i wody znajduj膮ce si臋 w powietrzu. Niebieskie 艣wiat艂o jest rozproszone najbardziej i widzimy je ze wszystkich stron. Dlatego niebo ma barw臋 niebiesk膮.


6. Dlaczego zach贸d S艂o艅ca ma barw臋 czerwon膮? O zachodzie S艂o艅ce jest nisko na niebie i promienie s艂oneczne zanim dotr膮 do naszych oczu musz膮 przej艣膰 grub膮 warstw臋 atmosfery, kt贸ra rozprasza wszystkie kolory z wyj膮tkiem czerwonego. Poniewa偶 tylko czerwone promienie docieraj膮 do naszych oczu, widzimy czerwony zach贸d S艂o艅ca. 





7. Jak powstaje t臋cza? Pomimo, 偶e 艣wiat艂o s艂oneczne wydaje si臋 bia艂e, to w rzeczywisto艣ci sk艂ada si臋 z kilku kolor贸w. Podczas przej艣cia promieni S艂o艅ca przez krople deszcze 艣wiat艂o s艂oneczne ulega rozszczepieniu na r贸偶ne kolory, z kt贸rych si臋 sk艂ada i w ten spos贸b powstaje t臋cza. T臋cze w rzeczywisto艣ci s膮 pe艂nymi okr膮gami, ale my widzimy tylko ich po艂owy. Aby zobaczy膰 t臋cz臋, trzeba mie膰 S艂o艅ce za sob膮 i musi by膰 ono niezbyt wysoko na niebie. Lec膮c wysoko samolotem mo偶na ujrze膰 t臋cz臋 w postaci ca艂ego okr臋gu.

8. Jak powstaje grad? Kulki gradu tworz膮 si臋, gdy jest zimno i krople wody zamarzaj膮 w g贸rnej cz臋艣ci chmur burzowych. Krople zaczynaj膮 opada膰, lecz pr膮dy powietrzne ponownie unosz膮 je do g贸ry, gdzie tworzy si臋 nowa warstewka lodu. Kulki gradu s膮 coraz wi臋ksze i ci臋偶sze, a偶 w ko艅cu spadaj膮 na ziemi臋. Najwi臋ksza kula gradowa spad艂a w 1970 roku. Mia艂a ona 艣rednic臋 19cm – prawie tak du偶膮 jak pi艂ka no偶na!



9. Najwy偶szym wodospadem na Ziemi jest wodospad Angel w Ameryce Po艂udniowej, ma on 979m wysoko艣ci. Jest on ponad 3 razy wy偶szy od Wie偶y Eiffela!

10. Gdyby Ziemia by艂a wielko艣ci pomara艅czy, to skorupa ziemska by艂aby cie艅sza od jej sk贸rki. Grubo艣膰 skorupy ziemskiej wynosi od 6 do 40km.

11. Aby obej艣膰 Ziemi臋 wzd艂u偶 r贸wnika, trzeba by艂oby i艣膰 bez przerwy przez    ok. 300 dni! Albo te偶 25 milion贸w ludzi musia艂oby trzyma膰 si臋 za r臋ce, aby otoczy膰 Ziemi臋 wzd艂u偶 r贸wnika.