Wyginamy kawałek niepozornie wyglądającego drutu, następnie ogrzewamy go za pomocą suszarki lub nad płomieniem świecy. Jak widać drut wyprostuje się. Bynajmniej nie jest to scena z filmu "Terminator". |
|
Ten szarawy drut jest specjalnym stopem niklu i tytanu, wynalezionym w USA w latach 60-tych i długi czas chroniony tajemnicą wojskową. Służy do bezszmerowego odchylania płatów sterujących w samolotach Stealth. Stop Nitol przyjmuje zadany mu raz na zawsze kształt w temperaturze 500 oC. W temperaturze pokojowej można go wyginać we wszystkich kierunkach. Ogrzany do zaledwie 100 oC "przypomina sobie" macierzysty, wysokotemperaturowy kształt. |
|
A może jest to była nowa metoda prostowania drutów? Spróbuj to samo ze zwykłym drutem miedzianym lub stalowym. Z tymi drutami ta próba nie powiedzie się. |
|
Nitinol jest stopem w składzie ok. 55% niklu i 45 % tytanu. Podczas ogrzewania wykazuje się zmianą struktury krystalicznej pomiędzy odmianą "niskotemperaturową" (martenzyt, podobny do długich igieł, powstający w stali w czasie hartowania) a "wysokotemperaturową" (austenit - sferyczne paciorki). Takie zmiany struktury krystalicznej określane są jako przejścia fazowe II rodzaju (przejściami fazowymi I rodzaju są topnienie i krzepnięcie oraz parowanie i skraplanie). W stopie Nitinol przejście fazowe między martenzytem a austenitem zachodzi w temperaturze 70-130 oC (temperatura przemiany zależy od dokładnego składu). W austenicie drucik z pamięcią powraca do swej formy jeszcze bardziej "wysokotemperaturowej" jaką "pamięta" z temperatury powyżej 500 oC. |
|
Zdjęcie z transmisyjnego mikroskopu elektronowego pokazujące strukturę stopu tytanu z niklem gdzie widoczne są dwie fazy martenzyt (długie igły) i austenit w postaci plam (www.fz-juelich.de/iwv/iwv1/datapool/page/9/fgl2.jpg, Forschungszentrum Jülich). |
|