Dobre wino

Czy zauważyłeś, jak dobre wino rozlewa się po ściankach kieliszka? Sączy się gęstymi strugami i powoli opada w dół. Wiesz dlaczego? Umiesz myć szklanki? Z naprawdę czystej szklanki woda spływa i nie robi kropel.

Obydwoma tymi zjawiskami rządzi tak zwane napięcie powierzchniowe - siły oddziaływania między cząsteczkami wody (i cząsteczek wody ze ściankami naczynia). To napięcie powierzchniowe utrzymuje krople rosy w formie kuleczek (nieco spłaszczonych przez siły grawitacji). To ono powoduje, że woda 'wspina się' po ściankach poidła dla kanarka.

A napięcie powierzchniowe wina jest prawie o połowę mniejsze niż wody. Wino, szczególnie słodkie, rozlewa się szeroko po ściankach kieliszka. A tłuszcz na ściankach szklanki nie pozwala wodzie spływać - krople wody jakby się przyklejały. Jeśli nie pijesz wina, spróbuj wody z sokiem - cukier podobnie jak alkohol obniża napięcie powierzchniowe wody.

Woda, ciecz tzw. polarna (jej cząsteczki posiadają silny elektryczny moment dipolowy) charakteryzuje się bardzo wysokim współczynnikiem napięcia powierzchniowego. Współczynnik ten tylko nieznacznie maleje z temperaturą, od wartości 75,6 jednostek (dyn/cm) w 0°C do 69,6 jednostek (w 40°C) natomiast maleje znacznie w mieszaninach z innymi cieczami.

Wielkość napięcia powierzchniowego danych cieczy można także oszacować na podstawie kształtu kropli na czystej szklanej płycie (patrz: rysunek).