Plastikową pipetę obciążamy nakrętką (np. M8) i wkładamy do plastikowej butelki wypełnionej wodą, po czym butelkę zakręcamy.
Ściśnij butelkę i zobacz co się stanie z pływającą wewnątrz niej pipetą. Tonie, prawda? Ta prosta zabawka znana jest już od stuleci pod nazwą "nurka Kartezjusza".

W naszym przypadku rolę "nurka" pełni obciążona u wylotu plastikowa pipeta tak, że pływa niczym wędkarski spławik. Pływanie nurka umożliwia uwięziony w nim pęcherzyk powietrza, który zapewnia pipecie odpowiednią wyporność.

JW Player goes here
JW Player goes here

Kluczem do zrozumienia zachowania się nurka jest ów bąbelek powietrza uwięziony w nurku. Gdy ściskasz butelkę, wzrasta w niej ciśnienie i przez to bardziej ściskany jest w pipecie pęcherzyk powietrza. Gdybyś uważnie przyjrzał się temu pęcherzykowi, zauważysz, że nieco zmniejsza się on podczas ściskania butelki. A to oznacza, że zmniejszyła się wyporność nurka - do środka wlało się więcej wody. Nurek utonął. Gdy z kolei ciśnienie maleje (przestałeś ściskać butelkę), pęcherzyk powiększa się, nurek zwiększa swoją wyporność i wypływa.
Takiego samego nurka można zrobić z korka od wina i paru gwoździ - korek też zawiera pęcherzyki powietrza, które ściskane zmniejszają się.


Patrz także: inne zabawki, pojęcia i zjawiska związane:
Prawo Archimedesa, pływanie ciał: Parostatek puf puf | Statki na wodzie | Termometr Galileusza
Ciśnienie: Barometr Goethego | Kaczka pijaczka | Kula plazmowa | Młynek Crooksa | Parostatek puf puf | Silnik Stirlinga | Suszarka i piłka | Termometr miłości

KS16