Ziemia jest
jednym z większych laboratoriów, które można sobie wyobrazić (tylko
Wszechświat jest większy). Można w nim badać zjawiska geofizyki m.in. z
optyki (tęcza, halo, błękitne niebo, miraże itp.), termodynamiki
(warunki pogodowe, prądy morskie, wulkany itp.), mechaniki (orbita
Ziemi, oddziaływanie Ziemi z Księżycem, spłaszczenie Ziemi, formacje
górskie), radioaktywności (radiologiczne określenie wieku, bilans
energetyczny) i inne.
Zjawiska na Ziemi
w wielkiej skali wywołane są tymi samymi prawami fizycznymi,
które można badać w eksperymentach laboratoryjnych. Zaledwie kilka praw
fizycznych określa zachowanie atmosfery, litosfery, czy hydrosfery.
Do pierwszego
przybliżenia, matematyka tych ziemskich zjawisk tam
zachodzących nie jest skomplikowana.
Poniżej
przedstawiamy kilka ważnych zagadnień z geofizyki ilustrując je
prostymi doświadczeniami.
Kształt Ziemi
Wiek Ziemi, Księżyca i Wszechswiata
Układ Ziemia - Księżyc
Wewnętrzna struktura Ziemi
Atmosfera i oceany
Więcej:
M. Boyet, R. W. Carlson, Science 309 No. 5734 (2005) 576
Chojnacka, J. and Karwasz, G. (2011) Jakiego kształtu jest "kula"
ziemska? Geografia w Szkole, 6/2011.
Jordan, S. (2009). Energy and Light. The Open University, Milton
Keynes, UK.
Karwasz, G., Kruk J. (2012). Idee i realizacje dydaktyki interaktywnej
- wystawy, muzea i centra nauki, Wydawnictwo Naukowe UMK.
Karwasz, G., Chojnacka, J. (2012). Wewnętrzny ogień, czyli o tektonice
płyt Ziemi, Geografia w Szkole, 3/2012.
Karwasz, G. (2013). O umiejętnościach, wiedzy i kompetencjach w
nauczaniu fizyki, Fizyka w Szkole, 1/2013.
Karwasz, G. (2014). Między Scyllą a Charybdą, czyli o Homerze i
wulkanach. Geografia w Szkole, 2/2014.
Karwasz G. (2012) Rubiny, złote szkło i brazylijskie motyle, czyli o
kolorach w fizyce, chemii i biologii, Chemia w szkole, 3/2012, 5-13
Karwasz G., K. Służewski K., Ziemia pod pierzynka, czyli o naturalnym
efekcie
cieplarnianym, Foton, 121 (Lato 2013) 37-4
Ministerstwo Edukacji Narodowej (2007) Podstawa programowa z
komentarzami, Tom 5. Edukacja
przyrodnicza w szkole podstawowej, gimnazjum i
liceum
Peixoto J. P and Oort A. H. (1984) Physics of climate, Rev. Mod. Phys.
56, 365-429
Sadowska M and Karwasz G, Stara, poczciwa maszyna elektrostatyczna,
Fizyka w Szkole, 5/2011, 40-50.
Tekst: GK
WWW: KS