Kowboj ze Strzelna


Maxwell zakładał, że "jego" fale rozchodzą się w ośrodku wypełniającym całą przestrzeń, również między ciałami materialnymi, coś jak u Kartezjusza. Ośrodek ten nazwał "eterem kosmicznym".

Poprawka typu Dopplera do prędkości światła z uwagi na "wiatr eteru", jak to wyliczył sam Maxwell, powinna być proporcjonalna do (v/c)2, tj. dla ruchu orbitalnego Ziemi, winna być rzędu 10-8.

W 1881 r. Albert Michelson przeprowadził pierwszy eksperyment w Poczdamie, jednak niedostatecznie dokładny. Powtórzył go w 1887 z Edwardem Morley'em w Cleveland. Spektrometr był obracany o 90°, promienie światła przebywały odległość między zwierciadłami kilkakrotnie a betonowa podstawa, pływała na rtęci.

Wynik był negatywny: wiatru eteru nie stwierdzono!


Albert Abraham Michelson, syn Samuela Michelsona i Rozalii z domu Przyłubskiej, urodził się w Strzelnie, wówczas pod zaborem pruskim, w 1852 roku. Wyemigrował wraz z rodzicami do Stanów Zjednoczonych w wieku dwóch lat. Podobno kowboje z Nevady złożyli się, aby Michałowi zapłacić za szkołę. W 1873 został oficerem Marynarki Wojennej, którą opuścił w 1883, kiedy został profesorem w Szkole Nauk Stosowanych w Cleveland. Wrócił do Marynarki w czasie I Wojny Światowej.

Jest wynalazcą, oprócz spektrometru nazwanego jego imieniem, spektrometru typu echelon. Dla Marynarki zbudował urządzenie do oceny odległości statków; na zlecenie Instytutu Miar ustalił długość standardowego metra za pomocą linii spektralnej kadmu, w 1920 zmierzył jako pierwszy średnicę gwiazdy (Betelgeuse).


© GK