A z o t (N)

1. Najistotniejsze właściwości azotu:

łacińska nazwa: Nitrogenium

liczba atomowa (Z): 7

okres: 2

grupa: 15

masa atomowa: 14,01 u

stan skupienia: gaz

barwa: bezarwny

zapach: bezwonny

gęstość: 1,2506 g/dm³

temperatura wrzenia:-195,8°C

temperatura topnienia: -210°C

2. Gdzie azot występuje i gdzie ma zastosowanie?

Azot jest głównym składnikiem atmosfery. Najbardziej
rozpowszechnionym minerałem zawierającym azot jest azotan sodowy
(tzw. saletra chilijska).
Azot jest składnikiem aminokwasów i białek. W związkach chemicznych
azot przyjmuje stopnie utlenienia -3, +1, +2, +3, +5. W normalnych
warunkach jest bierny chemicznie, w podwyższonej temperaturze
wchodzi w reakcje z niektórymi metalami dając azotki i z wodorem dając
amoniak.
Podczas wyładowań elektrycznych w azocie powstaje tzw. azot aktywny,
łatwo reagujący z siarką, jodem, fosforem, arsenem, wieloma metalami,
a także węglowodorami. Znanych jest pięć tlenków tworzonych przez
azot. Azot jest surowcem wyjściowym do produkcji amoniaku, kwasu azotowego, nawozów sztucznych.
Stosowany jest również jako gaz ochronny w procesach przemysłowych
i laboratoryjnych oraz do napełniania żarówek.
Azot ciekły znajduje zastosowanie w kriogenice.

3. Czym jest zegar węglowy?

Zegar węglowy to określenie na sposób obliczania wieku przedmiotów wykonanych z tworzyw będących niegdyś materią ożywioną. 
Azot zawarty w atmosferze ziemskiej jest bombardowany przez elektrony promieniowania kosmicznego i pod ich wpływem przechodzi
w promieniotwórczy izotop węgla ^- C<sup>14

               14</sup>N + e ——>  ¹⁴C

bowiem elektron "zobojętnia" jeden proton w jądrze i ₇N przechodzi
w ₆C. Przy założeniu, że w oznaczanym okresie ilość azotu w atmosferze
i natężenie promieniowania kosmicznego nie ulegało znaczącym zmianom,
można przyjąć, że również stężenie izotopu ¹⁴C w przyrodzie jest stałe.
Ponieważ związki zawierające węgiel ¹⁴C, analogicznie jak związki
z węglem ¹²C, krążą w przyrodzie i są pobierane przez organizmy żywe,
również w przyrodzie ożywionej stężenie ¹⁴C jest stałe, tak długo jak
długo żyją organizmy (np. drzewo, jak długo pobiera CO₂ z atmosfery).

W momencie wyłączenia danego organizmu z łańcucha obiegu węgla
w przyrodzie (ścięcie drzewa, lnu, konopi itp.) zawarty w nich węgiel
¹⁴C, jako pierwiastek promieniotwórczy, już tylko zanika powoli
ze stałym okresem półtrwania wynoszącym  5570 lat. Zakładając,
że stężenie izotopu ¹⁴C w momencie ścięcia drzewa było identyczne
jak obecnie i określając na podstawie pomiaru natężenia promieniowania
aktualne stężenie węgla ¹⁴C w badanym materiale można, znając okres półtrwania, obliczyć czas jaki upłynął np. od momentu ścięcia drzewa, z którego wykonano przedmiot.

SCHEMATYCZNY OBIEG AZOTU W PRZYRODZIE:

Azot krąży pomiędzy powietrzem a organizmami żywymi. Bakterie wiążące azot oraz światło słoneczne zamieniają azot zawarty w powietrzu na związki przyswajalne przez organizmy żywe. Bakterie denitryfikacyjne z kolei, kontrolują ilość krążącego azotu poprzez zmianę części przyswojonego azotu z powrotem na azot gazowy.

Bibliografia:

www.webelements.com

www.wiem.onet.pl

www.wsip.com.pl

1-6 t. Encyklopedia PWN

powrót

Paweł Chróstowski