cez
INFORMACJE OGÓLNE
Cez jest bardzo aktywnym chemicznie metalem (aktywność porównywalna do potasu). Na powietrzu bardzo szybko pokrywa się warstewką wodorotlenku i węglanu. Jest bardzo miękki, łatwo daje się kroić nożem. Sole cezu barwią płomień palnika gazowego na kolor fioletowo-różowy.
Cez wykazuje aktywność chemiczną podobną do potasu - na powietrzu w kilka sekund pokrywa się warstwą wodorotlenku i węglanu. Z tlenem tworzy ponadtlenek CsO2. W związkach występuje wyłącznie na stopniu utlenienia +1. Bardzo energicznie reaguje z wodą tworząc wodorotlenek CsOH i łatwo wypiera wodór z alkoholi tworząc alkoholany np. C2H5OCs. Rozpuszcza się energicznie w kwasach. Reaguje energicznie ze wszystkimi fluorowcami dając odpowiednie halogenki. Ogrzewany z wodorem tworzy wodorek CsH.
WYSTĘPOWANIE
Cez występuje w przyrodzie wyłącznie w postaci związków. W przyrodzie towarzyszy innym pierwiastkom 1 grupy. Jedynym znanym minerałem cezu jest polluks Cs2[Al2Si4O12]*H2O. Cez jest pierwiastkiem dość rzadkim - zajmuje 37 miejsce pod względem rozpowszechnienia w skorupie ziemskiej (w procentach wagowych).
IZOTOPY
izotopy |
zawartość [%] |
masa |
spin |
czas połowicznego rozpadu |
sposób rozpadu |
133Cs |
100 |
133 |
7/2+ |
-- |
stabilny |
134Cs |
-- |
134 |
4+ |
2.0648 lat |
ß |
135Cs |
-- |
135 |
7/2+ |
2300000 lat |
ß |
137Cs |
-- |
137 |
7/2+ |
30.07 lat |
ß |
Znanych jest 56 izotopów cezu o liczbach masowych od 112 do 151. Stabilny jest 1 izotop o liczbie masowej 133.
ZASTOSOWANIE
Cez ze względu na silny efekt fotoelektryczny używany jest głównie do produkcji fotokomórek. Metal ten używany jest także w czujnikach promieniowania podczerwonego. W syntezie organicznej jest katalizatorem procesów uwadniania. Izotop 137Cs (źródło promieniowania gamma) stosowany jest w medycynie do zwalczania nowotworów . W pirotechnice do barwienia płomienia na niebiesko. Cez bardzo łatwo reaguje z tlenem i dlatego wykorzystuje się go w technice próżniowej do usuwania tego gazu. Promieniotwórczy izotop cezu to przydatny półprodukt reakcji jądrowych.
Materiały i zdjęcia wziąłem ze stron:
www.republika.pl/dydont/Cs.html
www.webelements.com/webelements/elements/text/Cs/xtal.html
Autor strony: Bartosz Jachacy