Gromady gwiazd

Gromada gwiazd to ugrupowanie gwiazd zwi膮zanych wsp贸lnym pochodzeniem, tzn. miejscem i czasem powstania z tej samej materii mi臋dzygwiazdowej. Gwiazdy nale偶膮ce do jednej gromady maj膮 identyczny sk艂ad chemiczny, s膮 te偶 wzajemnie zwi膮zane si艂ami grawitacji. Grpmady gwiazd klasyfikuje si臋 na gromady otwarte, kuliste i asocjacje gazowe. 


Gromada Herkulesa (znana r贸wnie偶 jako Messier 13, M13 lub NGC 6205) jest gromad膮 kulist膮 w gwiazdozbiorze Herkulesa.

M13 jest gromad膮 o 艣rednicy oko艂o 165 lat 艣wietlnych i znajduje si臋 w odleg艂o艣ci 25,1 tysi臋ca lat 艣wietlnych od Ziemi i zawiera p贸艂 miliona gwiazd. Jako obiekt o jasno艣ci 5,8 magnitudo, zajmuj膮ca na niebie obszar 20 minut 艂ukowych, Gromada Herkulesa jest widoczna go艂ym okiem tylko w bardzo sprzyjaj膮cych warunkach. Jest najlepiej widoczn膮 gromad膮 kulist膮 w Polsce.

Messier 80 (M80, NGC 6093), gromada kulista w gwiazdozbiorze Skorpiona o bardzo du偶ej koncentracji gwiazd w centrum. Odkry艂 j膮 4 stycznia 1781 roku Charles Messier. Doda艂 j膮 do swojego katalogu jako "mg艂awic臋 bez gwiazd, (...) przypominaj膮c膮 j膮dro komety". William Herschel jako pierwszy zaobserwowa艂 gwiazdy gromady (przed 1785), stwierdzi艂 偶e jest ona "jedn膮 z najbogatszych i najbardziej skompresowanych gromad ma艂ych gwiazd jak膮 sobie przypomina".



Omega Centauri (r贸wnie偶 NGC 5139, GCL 24 lub ESO 270-SC11) – gromada kulista, znajduj膮ca si臋 w gwiazdozbiorze Centaura. Omega Centauri znajduje si臋 w odleg艂o艣ci oko艂o 15 tysi臋cy lat 艣wietlnych. Jest najwi臋ksz膮 spo艣r贸d oko艂o 200 znanych gromad kulistych znajduj膮cych si臋 w halo Drogi Mlecznej. Rozci膮ga si臋 na obszarze ok. 150 000 lat 艣wietlnych a zawiera oko艂o 10 000 000 gwiazd.

Gromada Dzika Kaczka (znana r贸wnie偶 jako M11, Messier 11, lub NGC 6705) to gromada otwarta w gwiazdozbiorze Tarczy, odkryta w 1681 roku przez Gottfrieda Kircha.
Wiek Gromady Dzika Kaczka szacuje si臋 na 220 milion贸w lat. W jej sk艂ad wchodzi oko艂o 2900 gwiazd. Znajduje si臋 w odleg艂o艣ci 6000 lat 艣wietlnych (1840 pc). Niewidoczna go艂ym okiem, jej jasno艣膰 to 6,3 magnitudo.





NGC 1850 (r贸wnie偶 ESO 56-SC70) – gromada otwarta, znajduj膮ca si臋 w gwiazdozbiorze Z艂otej Ryby. Odkry艂 j膮 James Dunlop. Olbrzymia gromada kulista gwiazd zlokalizowana w Wielkim Ob艂oku Magellana. Najliczniejsze 偶贸lte plamki to podobne do S艂o艅ca, gwiazdy ci膮gu g艂贸wnego, spalaj膮ce wod贸r. Ich wiek okre艣la si臋 na ok. 50 mln lat. Bia艂e kar艂y s膮 masywniejsze, gor膮tsze i m艂odsze, powsta艂y ok. 4 mln lat temu.


Gromada Strzelca (znana r贸wnie偶 jako Messier 22, M22 oraz NGC 6656) jest ciekaw膮 gromad膮 kulist膮 w konstelacji Strzelca. Odkry艂 j膮 Abraham Ihle w 1665 roku. W M22 doliczono si臋 32 gwiazd zmiennych. Odkryto tam te偶 mg艂awic臋 planetarn膮. M22 widzimy jako plamk臋 o jasno艣ci 5,1 magnitudo, o 艣rednicy 32 minut, co przy odleg艂o艣ci 10,4 tysi臋cy lat 艣wietlnych od Ziemi, przelicza si臋 na rzeczywist膮 艣rednic臋 r贸wn膮 97 lat 艣wietlnych.

Plejady (w katalogu Messiera M45 lub Messier 45; inne nazwy: Baby, Kurcz臋ta, Kokoszki, Siedem Si贸str, Subaru, Ko艣ci艂 Maso艅ski) – s膮 najbardziej znan膮 gromad膮 otwart膮 na niebie. Swoj膮 popularno艣膰 zawdzi臋czaj膮 g艂贸wnie temu, 偶e mo偶na je swobodnie podziwia膰 nawet nieuzbrojonym okiem. Gromada ta znajduje si臋 w gwiazdozbiorze Byka i jest odleg艂a od nas o oko艂o 400 lat 艣wietlnych (126 parsek贸w). Ta m艂oda gromada – maj膮ca oko艂o 100 mln lat – jest otoczona pi臋kn膮, niebiesk膮 mg艂awic膮, kt贸ra widoczna jest na zdj臋ciach wykonanych odpowiedni膮 technik膮.
Pomimo tego, 偶e Plejady wida膰 go艂ym okiem, lepszy efekt wizualny osi膮gniemy u偶ywaj膮c zwyk艂ej lornetki. Plejady maj膮 charakterystyczny kszta艂t, kt贸ry przypomina znacznie pomniejszon膮 Wielk膮 Nied藕wiedzic臋. Zawiera ona kilkaset gwiazd, spo艣r贸d kt贸rych 10 najja艣niejszych ma indywidualne nazwy. S膮 to: Taygeta, Maja, Asterope, Sterope II, Merope, Plejone, Alkione, Atlas, Calaneo i Electra. Wi臋kszo艣膰 spo艣r贸d nich to b艂臋kitne olbrzymy typu widmowego B. Ich jasno艣膰 wynosi od 3,0 do 5,9m.
Nazwa tej gromady nawi膮zuje do greckiego mitu o Plejadach, cho膰 wiele innych prastarych kultur na ca艂ym 艣wiecie po艣wi臋ca艂o im szczeg贸ln膮 uwag臋.



Katalog Messiera - gromady kuliste
Katalog Messiera - gromady otwarte